Hoe kan ik beter met mijn geld omgaan?

Geld. Of beter gezegd: een tekort aan geld. Het is verre van een sexy onderwerp om over te praten, en toch gaat het ergens in je twentysomethings onderwerp van je gedachten zijn. Misschien dat je al een aantal jaren op je eigen benen moet staan, en misschien dat sinds kort je financiële navelstreng is doorgeknipt: either way zul je zelf die boontjes moeten doppen. En laten je twentysomethings nou net een periode in je leven zijn waar shit soms heel erg real wordt, en je soms aan het einde van je salaris een stuk maand overhoudt. Wat dan? En beter nog: hoe kun je het voorkomen?

Laat ik even vooropstellen: ik ben geen geboren econoom. De afgelopen jaren heb ik echt moeten leren hoe ik verantwoordelijk met mijn geld moet omgaan, en dat ging niet zonder slag of stoot. Ik was geloof ik 13 jaar toen ik voor het eerst mijn eigen zakcentje ging bijverdienen door lelies te koppen in de zomer. In het vroege ochtendgloren verdiende ik in een paar uurtjes tijd zo’n €10,-, en daar kocht ik dan weer beltegoed van. Daar was ik trots op: mijn zuurverdiende centen, die opgingen aan smsjes en belminuten. Het platteland verruilde ik algauw voor bijbaantjes als oppas, poetshulp en bediening, en mijn bescheiden salaris groeide met me mee.

In mijn opvoeding hebben we het geld nooit over de balk gesmeten, maar tóch leek ik moeite te hebben om zelf verantwoord met mijn zakcenten om te gaan. Hoewel ik in mijn tienerjaren en mijn early twenties echt wel kon sparen, moest ik ook heel vaak geld van mijn spaarrekening afhalen. Zelfs met een fulltime salaris redde ik het einde van de maand soms niet, en in mijn situatie was dat echt ronduit belachelijk. Mijn vriend – die daarin het compleet tegenovergestelde is – vroeg zich oprecht soms af: waar is je geld dan gebleven? En heel eerlijk: ik had geen idee. Naar mijn mening deed ik geen hele gekke dingen, maar ik was ook geen Hans Klok. Dat geld: dat moest er ergens zijn uitgegaan. Dat bracht me op de grootste les, en de belangrijkste eerste stap, voor iedereen die zich herkent in mijn verhaal.

Maak je financiële situatie inzichtelijk

Niet weten waar je je geld aan op maakt: dat creëert op termijn niet alleen problemen, maar zorgt ook voor onrust. Je wéét dat je geld tekort komt, maar alleen maar vragen om salarisverhoging of proberen op andere manieren snel geld te verdienen gaat het verschil voor je echt niet maken. Geloof me. Zorg eerst dat je weet waar je elke maand geld aan uitgeeft. Toen ik zo rond mijn 25ste echt even tegen de muur aanliep met mijn financiële situatie, heb ik het rigoureus aangepakt. Ik pakte mijn bankrekening erbij, scrolde terug tot aan 1 januari en ben toen álle uitgaven gaan noteren in een excelsheet. Om het een beetje overzichtelijk te houden, maakte ik categorieën – oftewel kostenposten – en daar bracht ik alle uitgaven in onder. Met terugwerkende kracht – want helaas, zo werkt het als je eerst flink op je bek gaat – werkte ik een half jaar uit. Wat bleek? Ik gaf veel te veel geld uit aan kleding. Het voélde niet zo, want het was telkens tientjeswerk. Alles bij elkaar was het echter een veel te grote – en onnodige – hap uit mijn maandelijkse budget. Pijnlijk, maar wél een hele leerzame les.

Mijn beste vriend voor het inzichtelijk maken van mijn financiën is Excel. Jep, dat groene icoontje met allemaal cellen, tabellen en rare formules. Mijn vader – master in Excel – heeft me ooit een klein beetje wegwijs in het programma, en daar ben ik hem nog altijd dankbaar voor. In een simpel overzichtje zet je al je uitgaven op een rijtje en zie je binnen no-time waar jij het meeste geld aan uitgeeft. Dat inzicht is het begin om grip te krijgen op je geld.

Stel je maandelijks budget samen

Inzicht is één, maar krijgt pas echt betekenis als je een budget maakt voor jezelf. Een budget is jouw richtlijn, jouw financiële rode draad door je leven. Je maakt hierin inzichtelijk welke vaste lasten je elke maand hebt (denk aan woonlasten en je verzekering), maar ook hoeveel geld je wil uitgeven aan kleding, een bezoek aan de kapper, onderhoud aan je auto of scooter, uiteten, sigaretten en alle andere dingen die je graag maandelijks doet. Aangezien je misschien niet elke maand naar de kapper gaat of kleding koopt, kijk je altijd naar een gemiddelde. Ga je 4x per jaar naar de kapper en kost dat bezoek je per keer €60,-? Dan ben je op jaarbasis dus €240,- kwijt aan kappersbezoekjes, en maandelijks gemiddeld €20,-. Die €20,- per maand ‘bewaar’ je dus, en geef je niet uit: je hebt dat geld nodig als je eenmaal écht naar de kapper gaat. Ik maak zelf aparte ‘spaarpotjes’ via mijn bank, waardoor ik elke maand standaard €30,- apart zet voor mijn kapperbezoekjes en het onderhoud van mijn auto. Als mijn auto dan eenmaal een grote beurt nodig heeft, heb ik dat geld al apart gezet. Haha, als je me 5 jaar geleden had verteld dat ik zo met mijn ekkies om zou gaan, dan had ik je hard uitgelachen waarschijnlijk. 

Oké: als je het overzicht eenmaal hebt gemaakt, zet je dat af tegen je huidige financiële situatie. Waar gaat nu teveel geld naartoe? Waar kun je nog wat veranderingen aanbrengen? En hoeveel blijft er over om te sparen? Blijft er überhaupt geld over om te sparen? Je maandelijkse budget is jouw houvast: als je weet dat je per maand gemiddeld €150,- kan uitgeven aan kleding, dan is het wel de bedoeling dat je je daaraan houdt. Dat betekent 9 van de 10 keer keuzes maken. Niet meer altijd én én, maar juist óf óf. En nee: dat is echt niet altijd leuk. Zeker als het in jouw geval zou betekenen dat je financiële situatie het niet toelaat om 3 keer per week te gaan stappen of uiteten. Het is echter wél een belangrijk onderdeel van volwassen worden, en je shit voor elkaar krijgen. Iedereen mag natuurlijk een periode lekker flierefluiten in het leven, maar als je dit leest dan is het hoogstwaarschijnlijk niet de eerste keer dat je een stuk maand overhoudt aan het einde van je salaris. En misschien is het dan eens tijd voor verandering. 

Niet sexy, niet leuk, maar wel absoluut een onderdeel van je twentysomethings. En geloof me: als je eenmaal grip krijgt op je geld, voel je je niet alleen een baasje, je bént het ook. Go for it!